مقدمه بر پارافین مایع
پارافین مایع یک ترکیب شیمیایی است که از هیدروکربنهایی با وزن مولکولی بالا تشکیل شده است. این ترکیب به عنوان یک ماده پالایشی حاصل از فرآیند پالایش نفت به دست می آید.
پارافین مایع، به علت ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خود، به عنوان یک حلال مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب، به دلیل دارا بودن نقطه جوش بالا، به عنوان یک حلال مناسب برای مواد شیمیایی حساس و پرخطر مانند داروها، رنگها و عطرها استفاده می شود. همچنین پارافین مایع، به عنوان یک ماده حفاظتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا می تواند از خوردگی و زنگ زدگی فلزات جلوگیری کند.
به علاوه، پارافین مایع به عنوان یک ماده سوختی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل دارا بودن انرژی بازیافتی و قیمت نسبتاً پایین، این ترکیب به عنوان یک جایگزین برای سوختهای فسیلی مانند بنزین و دیزل مطرح شده است.
پارافین مایع به رنگ سفید یا شفاف است در دمای 175 درجه سانتیگراد به جوش می آید و در دمای 265 درجه نیز تبخیر می شود. همچنین روغن معدنی چسبناک است و خاصیت فلوئورسانسی ندارد؛ یعنی به وسیله ی عوامل خارجی مانند حرارت و تابش، خاصیت درخشندگی از خود بروز نمی دهد.
گفتنی است پارافین مایع علاوه بر نفت از زغال سنگ و چوب نیز قابل استخراج است. که به آن قطران گفته می شود ولی عمدتا از نفت تهیه می شود.
تاریخچه پارافین مایع
پارافین مایع برای اولین بار در دهه 1920 توسط شرکت هاستمن-تریچ (Hastman-Tritch) به عنوان یک ماده حلال و پالایشی مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان، این ترکیب به عنوان یک جایگزین برای بنزین استفاده می شد، اما در دهه 1930 به دلیل قیمت بالای آن، استفاده از آن به میزان زیادی کاهش یافت.
بعد از جنگ جهانی دوم، به دلیل نیاز به سوختهای جایگزین و ارزان بودن پارافین مایع نسبت به بنزین و دیزل، استفاده از این ترکیب به عنوان یک سوخت جایگزین در کشورهایی مانند آمریکا و انگلستان افزایش یافت.
در دهه 1960، به دلیل نیاز به حلالهایی برای پردازش مواد شیمیایی، استفاده از پارافین مایع به عنوان یک حلال برای داروها، عطرها، رنگها و سایر مواد شیمیایی مورد توجه قرار گرفت.
اکنون، پارافین مایع به عنوان یک ماده پالایشی، حلال، ماده حفاظتی و سوخت جایگزین مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان یک ترکیب شیمیایی مهم در صنایع مختلف شناخته شده است.
فرایند تولید پارافین
پارافین معمولاً از نفت خام به دست می آید. فرآیند تولید پارافین از طریق فرآیند پالایش نفت به دست می آید. در این فرآیند، نفت خام در یک واحد پالایش نفت، تصفیه می شود و از آن جدا خواهد شد.
پارافین مایع به دلیل دارا بودن ضریب خمیری بالا و دمای جوش بالا، در فرآیند پالایش نفت به طور جداگانه از سایر هیدروکربن ها جدا می شود. برای جداسازی پارافین مایع از نفت خام، فرآیند تقطیر در فشار بالا (High Pressure Distillation) استفاده می شود. در این فرآیند، نفت خام تحت فشار بالا قرار گرفته و به دلیل دمای بالای آن، هیدروکربنهای پارافینی از سایر هیدروکربن ها جدا می شوند.بعد از جداسازی، پارافین مایع به یک واحد پالایش خاص ارسال می شود تا به صورت نهایی تصفیه شود. در این فرآیند، پارافین مایع با استفاده از فرآیندهایی مانند هیدروکراکینگ (Hydrocracking)،هيدروتريتينگ (Hydrotreating) و یا فرآیندهای کربونیزاسیون (Carbonization) تصفیه و به عنوان یک ماده پالایشی و یا حلال استفاده می شود.این ماده نوعی آلکان محسوب می شود و در گروه هیدروکربن ها قرار دارد. فرمول شیمیایی پارافین CnH2n+2.
تفاوت پارافین مایع با پارافین جامد در چیست؟
پارافین مایع همان طور که از نامش پیداست به صورت مایع قابل اشتعال است. و رنگ و بویی ندارد. اما پارافین جامد همان پارافین شمع است که غیر قابل اشتعال است و فقط ذوب می شود و بعد از خنک شدن نیز به صورت جامد در می آید و در انواع رنگ ها و قالب ها در بازار موجب است.
تفاوت اصلی بین پارافین مایع و پارافین جامد در حالت فیزیکی آن هاست. پارافین مایع در دمای اتاق مایع است، در حالی که پارافین جامد در دمای اتاق جامد است. تفاوت دیگر این است که پارافین مایع در مقایسه با پارافین جامد روان تر است. تفاوت دیگر این است که پارافین مایع معمولاً حاوی ناخالصی های کمتری نسبت به پارافین جامد است.
سایر تفاوت های بین پارافین مایع و پارافین جامد عبارتند از:
نقطه جوش: نقطه جوش پارافین مایع پایین تر از نقطه جوش پارافین جامد است.
چگالی: چگالی پارافین مایع کمتر از چگالی پارافین جامد است.
کاربردها: پارافین مایع کاربردهای گسترده تری نسبت به پارافین جامد دارد.
انواع پارافین مایع
به طور کلی پارافین مایع در سه نوع بهداشتی، دارویی و صنعتی تولید می شود که در زیر شرح داده می شود.
پارافین مایع صنعتی: این نوع پارافین مایع اغلب از پارافین های سختتر و با دمای جوش بالاتر ساخته می شود و برای کاربردهای صنعتی مانند حلالها، رنگها و رزینها، چاپ، روان کننده ها و محافظت از مواد غذایی در بسته بندی استفاده می شود.
پارافین مایع خوراکی یا دارویی
پارافین مایع یا همان روغن معدنی در ساخت بعضی از داروها مانند ملین و ضد یبوست کاربرد دارد. همچنین پارافین عکس برداری توسط اشعه ی ایکس را راحتر می کند و اعضای داخلی بدن را بهتر نشان می دهد.
این نوع پارافین مایع عمدتاً برای استفاده در صنعت غذایی ساخته می شود و می تواند برای محافظت از مواد غذایی، ایجاد درخشش در شکلات، عصاره های گیاهی و دیگر مواد غذایی و همچنین به عنوان یک روان کننده برای بسته بندی مواد غذایی استفاده شود.
مصارف آرایشی و بهداشتی
پارافین مایع کاربرد بسیار زیادی در صنعت آرایشی و بهداشتی دارد و از آن عموما برای تولید انواع کرم های نرم کننده ، وازلین ، لوسیون های نرم کننده و برای پارافین تراپی پوست استفاده می شود.
با توجه به ویژگیهای پارافین های مختلف، آنها را می توان به چند دسته از نظر ویژگی تقسیم کرد:
۱. پارافین های نرم: پارافینهایی هستند که دارای نقطه ذوب پایین و نرمی بالا هستند. این پارافین ها به عنوان روان کننده، جلوگیری از تبخیر، کرمهای پوستی، کره، رژ لب و کرایون برای مدادهای رنگی مورد استفاده قرار می گیرند.
۲. پارافین های متوسط: پارافین هایی هستند که دارای نقطه ذوب متوسط و دوام بالا هستند. این پارافین ها در صنعت کاغذ، مواد غذایی، کفش سازی، پوشاک، کابل و لاستیک استفاده می شوند.
۳. پارافینهای سفت: پارافین هایی هستند که دارای نقطه ذوب بالا و سفتی بسیار بالایی هستند. این پارافین ها در صنایع چاپ، لاستیک، قلم، کاغذ، مواد ضدآب و مواد حفاظتی استفاده می شوند.
به طور کلی، پارافینهای نرم برای کاربردهای مرتبط با پوست و زیبایی استفاده می شوند، پارافین های متوسط برای کاربردهای صنعتی و پارافین های سفت برای کاربردهایی که دوام و محافظت بالا مورد نیاز است، استفاده می شوند.
کاربرد های پارافین مایع
پارافین مایع کاربردهای گستره ای در صنایع مختلف دارد که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
به عنوان حلال در تولید مواد شیمیایی مانند رنگ، رزین و پلاستیک
استفاده در تولید شمع ها
استفاده در تولید محصولات بهداشتی و آرایشی مانند لوسیون ها، کرم های ضد آفتاب، رژلب ها و محصولات پوستی دیگر
به عنوان حلال در روغن های موتور و روان کننده های صنعتی
استفاده در صنعت پالایش نفت به عنوان ماده جذب کننده برای جداسازی هیدروکربن ها
استفاده در تولید کفش، چرم، پوشاک و غیره به عنوان یک ماده ضد آب
استفاده در صنعت مواد غذایی به عنوان یک ماده حفظ کننده برای مواد غذایی قابل خوردن
استفاده در صنعت طلا و جواهر سازی به عنوان ماده پردازش برای تمیز کردن جواهرات
استفاده در تولید اجزای الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده به عنوان یک حلال برای پوشش دادن قطعات الکترونیکی در حین فرآیند ساخت و همچنین به عنوان یک ماده پایدار کننده برای دستگاه های الکترونیکی استفاده می شود.
استفاده در تولید مواد شیمیایی مانند پلیمرها و رنگ ها مورد استفاده قرار می گیرد
استفاده به عنوان یک ماده روان کننده و حفظ کننده برای بسیاری از قطعات خودرو مانند درب ها، پنجره ها، کلاهک چرخ و سایر قطعات مورد استفاده قرار می گیرد
استفاده به عنوان یک ماده روان کننده در تولید بسیاری ار داروها کاربرد دارد.
استفاده در کارخانجات باطری سازی، لاستیک سازی ، تولید چسب و …
از دیگر کاربرد های پارافین مایع می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تولید حشره کش ها
استفاده به عنوان مایع خنک کننده برای سیستم های الکتریکی
برای روغن کاری چرخ خیاطی
برای روغن کاری دستگاه های بافت در صنایع نساجی
در صنعت کشاورزی برای ساخت سموم
ساخت لوازم تحریر مانند کاغذ
برای درخشان نشان دادن مرکبات
ساخت فیلتر هوا
طیفسنجی مادون قرمز
کابل سازی
صنایع ریخته گری
چرا از پارافین مایع استفاده می شود؟
۱. خواص فیزیکی مناسب: پارافین مایع، به دلیل دارا بودن خواص فیزیکی مناسب، از جمله چگالی، ویسکوزیته، دمای جوش و نقطه انجماد مناسب، برای استفاده در صنایع مختلف مناسب است.
۲. پایداری: پارافین مایع، به دلیل پایداری حرارتی و اکسیداسیونی بالا، بهطور طبیعی مقاوم در برابر زنگ زدگی و تغییر رنگ است و در نتیجه به عنوان یک ماده حفظکننده، در بسیاری از محصولات استفاده میشود.
۳. تاثیر کم بر روی محیط زیست: پارافین مایع، به دلیل عدم حلالیت با آب و تاثیر کم بر روی محیط زیست، برای استفاده در صنایع مختلف، از جمله صنایع مواد غذایی و دارویی، مناسب است.
۴. هزینه پایین: پارافین مایع، به دلیل هزینه پایین تولید و تهیه آن، در بسیاری از صنایع به عنوان یک جایگزین ارزانتر برای سایر مواد استفاده میشود. در کل، پارافین مایع به دلیل داشتن خواص فیزیکی مناسب، پایداری، تاثیر کم بر روی محیط زیست و هزینه پایین، به عنوان یک ماده چند منظوره، در صنایع مختلف استفاده میشود.
نکات مهم در تهیه پارافین مایع :
پارافین مایع را در مکانی خشک، به دور از گرما، به دور از نور خورشید و با تهویه مناسب نگهداری کنید.
این ترکیب را از هر گونه آسیب فیزیکی حفظ و از بسته بودن درب قوطی مطمئن شوید.
در هنگام کار با مواد شیمیایی از قبیل پارافین مایع از دستکش، ماسک و لباس مخصوص استفاده کنید.
در انبار نگهداری این ماده، خوردن و آشامیدن و سیگار کشیدن ممنوع است.
در صورت تماس با پوست یا چشم، سریعا محل تماس را با آب فراوان بشویید.
در صورت خورده شدن این ماده، هر چه سریعتر به اورژانس بیمارستان مراجعه شود.
بازار جهانی پارافین مایع
پارافین یک ماده شیمیایی است که به عنوان یک ماده پایه در بسیاری از صنایع استفاده می شود، از جمله صنایع نساجی، صنایع پلاستیکی، صنایع مراقبت از پوست و مو، صنایع لاستیکی و غیره. بنابراین، بازار جهانی پارافین به عنوان یکی از بازارهای مهم صنعتی در جهان به شمار می رود .
با توجه به تولید پارافین در کشورهای مختلف، قیمت و عرضه و تقاضای این ماده در بازار جهانی متغیر است. از طرفی، توسعه صنایع مختلف در کشورهای در حال توسعه باعث شده است که تقاضای بیشتری برای پارافین به وجود آید .
در کل، با توجه به اهمیت پارافین مایع به عنوان یک ماده پایه در صنایع مختلف، بازار جهانی پارافین به عنوان یک بازار پویا و متغیر به شمار می رود .